روابط ایران و اتریش از یک سابقه طولانی و مستحکم برخوردار است. سابقه روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی دو کشور به اوایل قرن 16 میلادی یعنی آغاز سلطنت صفویه در ایران و حکومت خاندان هابسبورگ در اتریش برمیگردد. شرایط سیاسی و ژئوپولیتیک قرن 16 به بعد همیشه منجر به نزدیکی دو کشور ایران و اتریش شده است. اولین سفیر شاه اسماعیل صفوی در سال 1533 به دربار اتریش اعزام شد. همچنین نخستین رابطه دیپلماتیک دو کشور، به سندی که از جانب شاه طهماسب اول در سال 1552) میلادی( به خاندان هابسبورگ ارسال شده، باز میگردد. بعد از تأسیس فرهنگستان خاورشناسی اتریش، برخی از فارغالتحصیلان این مرکز، با سفر به خاورمیانه و ایران، اقدام به نشر دادن ادبیات و شعر ایران در مجامع ادبی اروپا نمودند. از جمله این افراد میتوان به جوزف ون هامر پورگشتال اشاره کرد که نخستین فردی بود که دیوان حافظ را به زبان آلمانی ترجمه کرد که این ترجمه، بعدها مورد الهام گوته قرار گرفت.
روابط دوجانبه دو کشور در زمان قاجار توسط عباس میرزا ادامه یافت. وی که به دنبال تجهیز قوای ایران در مقابل ارتش روسیه بود، نامهای به کلمنس ونتسل فون مترنیخ ارسال کرد و درخواست خرید برخی از سلاحهای اتریشی را کرد که احتمالاً توسط فون مترنیخ رد شده است.
روابط دو کشور به بهانه تأسیس دارالفنون، وارد مرحله جدیدی شد. دعوت امیرکبیر از اساتید دانشگاهی اتریش در رشته های معدن و پزشکی برای عزیمت به ایران و تدریس در دارالفنون، موجب نزدیکی بیشتر دو کشور به یکدیگر شد. این دعوت به این دلیل بود که معلمان روسی، فرانسوی و انگلیسی اعزام شده در گذشته، نتوانسته بودند انتظارات امیرکبیر را برآورده کنند و به جای آموزش دروس تخصصی، بیشتر سعی در انتشار افکار و عقاید سیاسی دولتهای متبوع خود را داشتند. در نهایت، نه مربی از اتریش به ایران آمد که هفت نفر آنها مورد تأیید قرار گرفتند و مشغول به کار شدند. اما از آنجا که پیش از ورود این نفرات، امیرکبیر به قتل رسید، در زمان شروع فعالیت آنان، هیچ حامی در ایران نبود که در مقابل کارشکنیهای روسیه و انگلیس و میرزاآقاخاننوری، از آنها حمایت کند. در نهایت، با فوت و استعفای این مربیان، این پروژه با موفقیت ناچیزی پایان یافت. در سالهای بعد، در خلال سه سفر ناصرالدینشاه و دو سفر مظفرالدین شاه به اتریش و دیدار با مقامات این کشور و بازدید از قشون آنها، چند قرارداد دوجانبه منعقد شد که مهمترین دستاورد آنها، تبدیل چاپارخانههای کشور به یک اداره پست منسجم و تشکیل پلیس تهران، احداث تلفنخانه، خریداری مقداری اسلحه و جذب چند مربی و تکنسین ماهر برای دارالفنون و کارگاههای صنعتی بود. در این دوران، متخصصین اتریشی سهم چشمگیری در بازسازی ارتش ایران، راهها، پلها و جادهها داشتند. با این حال، کارشکنی های روسیه و بریتانیا باعث شد که هیچگاه موفقیت کاملی در خصوص حضور اتریشی ها در ایران فراهم نشود.
روابط دانشگاهی ایران و اتریش به دنبال سفرهای متقابل رؤسای جمهوری هر دو کشور و امضاء تفاهمنامههای همکاری در زمینههای فرهنگی و اقتصادی و برگزاری همکاریهای نمایشگاهی و موزهای از تحرک قابل توجهی برخوردار شده است. به طور مثال میتوان به تفاهمنامه بین آکادمی علوم اتریش و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و همکاریهای علمی و تحقیقاتی ادیان و دانشگاه گراتس اشاره کرد. هم اکنون مهمترین مشکل در روابط دانشگاهی ایران و اتریش توقف فعالیت کرسی زبان فارسی در دانشگاه وین است. این در حالی است که زبان آلمانی در دانشگاه های ایران در سطح گسترده تدریس میشود. دانشگاه وین کمبود تقاضا، فقدان بازار کار و کمبود بودجه را دلیل تعیلق کرسی زبان فارسی اعلام کرده است.
با سفر هیأت عالی رتبه اتریش به ایران پس از توافق برجام یادداشت تفاهم همکاری های علمی و آموزشی بین وزارت علوم، تحقیقات و فناوری جمهوری اسلامی ایران و وزارت علوم و تحقیقات اتریش امضاء گردید و دانشگاههای مختلف ایران تا کنون یادداشتتفاهم و برنامه همکاری متعددی را با دانشگاههای اتریش امضاء و به مرحله اجرا درآوردهاند.
انتظار میرود با سفر هیئت 21 نفره از اتریش به ایران از 24 الی 26 دیماه جاری و با امضاء سند همکاری مشترک در خصوص اجرای پروژه تحقیقاتی مشترک، روابط دانشگاهی دو کشور بیش از پیش افزایش یابد.